Hoe praat je met kinderen over conflict en oorlog?
8 tips om je kind te ondersteunen en gerust te stellen
Wanneer een conflict of oorlog de krantenkoppen haalt kan dat gevoelens veroorzaken als angst, verdriet, woede en bezorgdheid.
Waar ter wereld je ook woont.
Kinderen kijken altijd naar hun ouders voor een gevoel van veiligheid en geborgenheid
en dat geldt nog meer in tijden van crisis.
Hier volgen enkele tips over hoe je het gesprek met je kind kunt aanpakken en hem of haar steun en troost kunt bieden.
1. Zoek uit wat ze weten en hoe ze zich voelen
Kies een tijdstip en een plaats waarop je het onderwerp op een natuurlijke manier kunt aansnijden en je kind zich waarschijnlijk meer op zijn/haar gemak voelt om vrijuit te praten, zoals tijdens een gezinsmaaltijd.
Probeer te voorkomen dat je over het onderwerp praat vlak voor het slapengaan.
Een goed uitgangspunt is om je kind te vragen wat het weet en hoe het zich voelt.
Sommige kinderen weten misschien weinig over wat er gebeurt en zijn niet geïnteresseerd om erover te praten, maar andere kinderen maken zich misschien zorgen in stilte.
Met jongere kinderen kunnen tekeningen, verhalen en andere activiteiten helpen om een gesprek op gang te brengen.
Kinderen kunnen het nieuws op vele manieren ontdekken, dus het is belangrijk om te controleren wat ze zien en horen.
Gebruik het als een kans om hen gerust te stellen en eventueel onjuiste informatie te corrigeren die ze online, op tv, op school of van vrienden hebben gekregen.
Een constante stroom van verontrustende beelden en krantenkoppen kan het gevoel geven dat de crisis overal om ons heen is. Jongere kinderen kunnen geen onderscheid maken tussen beelden op het scherm en hun eigen persoonlijke realiteit en denken dat ze in onmiddellijk gevaar zijn, ook al speelt het conflict zich ver weg af.
Oudere kinderen hebben misschien verontrustende dingen gezien op sociale media en zijn bang voor een mogelijke escalatie van de gebeurtenissen.
>> lees hier hoe je signalen van stress bij kinderen kunt herkennen
Het is belangrijk om hun zorgen niet te bagatelliseren of af te wijzen.
Als ze een vraag stellen die voor jou misschien extreem lijkt, zoals "Gaan we allemaal dood?", stel hen dan gerust dat dat niet gaat gebeuren, maar probeer er ook achter te komen wat ze hebben gehoord en waarom ze zich daar zorgen over maken.
Als je kunt begrijpen waar de bezorgdheid vandaan komt is de kans groter dat je hen kunt geruststellen.
Zorg ervoor dat je hun gevoelens erkent en verzeker hen dat wat ze voelen helemaal normaal is.
Laat zien dat je luistert door je volledige aandacht te geven en herinner hen eraan dat ze met jou of een andere vertrouwde volwassene kunnen praten wanneer ze maar willen.
Gebruik taal die bij hun leeftijd past,
let op hun reacties en
wees alert voor hun mate van ongerustheid.
2. Houd het rustig en aangepast aan de leeftijd
Kinderen hebben het recht om te weten wat er in de wereld gebeurt, maar volwassenen hebben ook de verantwoordelijkheid om hen te behoeden voor onrust en angsten.
Jij kent je kind het beste.
Gebruik taal die bij de leeftijd past, let op hun reacties en wees alert voor hun mate van ongerustheid.
Op de afbeelding hieronder vind je een overzicht van wat kinderen begrijpen van oorlog.
aanvulling afbeelding www.ouders.nl:
10-12 jaar
Zij stellen de meeste vragen vanuit hun behoefte aan informatie.
Geef de info duidelijk en to the point.
Bevestig en herstel hun gevoel van veiligheid.
Hier lees je tips voor vragen en gespreksonderwerpen per leeftijdscategorie om met je kind te praten over de oorlog in Oekraïne.
Het is normaal dat jij je ook verdrietig of bezorgd voelt over wat er gebeurt.
Kinderen pikken hun emoties op van volwassenen, dus probeer je kind niet te overladen met je eigen angsten.
Praat rustig en let op je lichaamstaal, zoals gezichtsuitdrukking, toon en intonatie, spreektempo etc.
Stel je kinderen zo veel mogelijk gerust dat ze veilig zijn voor oorlogsgevaar.
Herinner hen eraan dat veel mensen over de hele wereld hard werken om het conflict te stoppen en vrede te vinden.
Onthoud dat het oké is om niet op elke vraag een antwoord te hebben.
Je kan zeggen dat je het moet opzoeken of aan je (oudere) kinderen voorstellen om samen het antwoord te proberen vinden.
Leg uit dat sommige informatie online nepnieuws is en dat het belangrijk is om betrouwbare bronnen te vinden.
Gebruik websites van gerenommeerde nieuwsorganisaties of internationale organisaties zoals UNICEF en de VN.
Kijk samen naar Karrewiet of naar het NOS jeugdjournaal.
3. Verspreid compassie, geen stigma
Conflicten kunnen vaak vooroordelen en discriminatie met zich meebrengen, of het nu gaat om een volk of een land.
Wanneer je met je kinderen praat, vermijd dan woordgebruik dat een oordeel inhoudt, zoals bv. "slechte mensen" of "de goede vs de slechte". Grijp net de kans om compassie te stimuleren, bijvoorbeeld met de gezinnen die hun huis moeten ontvluchten of de mensen van het oorlogvoerende land die er ook niet voor kiezen om in oorlog te zijn.
Zelfs als een conflict zich in een ver land afspeelt kan het discriminatie bij jou in de buurt aanwakkeren.
Ga na of je kinderen te maken hebben met of bijdragen tot pesterijen.
Als ze op school zijn uitgescholden of gepest, moedig hen dan aan dit aan jou of aan een volwassene die ze vertrouwen te vertellen.
Herinner je kinderen eraan dat iedereen het verdient om veilig te zijn op school en in de samenleving.
Pesten en discriminatie is altijd verkeerd en we moeten allemaal ons steentje bijdragen om vriendelijkheid te verspreiden en elkaar te steunen.
4. Focus op de helpers
Het is belangrijk voor kinderen om te weten dat mensen elkaar helpen met daden van moed en vriendelijkheid.
Zoek positieve verhalen, zoals de eerstehulpverleners die mensen bijstaan, mensen uit buurlanden die vluchtelingen opvangen en hen enige zorg proberen bieden, acties die op poten gesteld worden om materiaal, voedsel en kledij te verzamelen, of jonge mensen die oproepen tot vrede.
Kijk of je kind mee wil doen aan een positieve actie. Misschien kan hij/zij een poster tekenen of een gedicht voor de vrede schrijven, of misschien kan je meedoen aan een inzamelingsactie of een petitie ondertekenen.
Het gevoel iets te doen, hoe klein ook, kan vaak veel troost brengen.
5. Sluit gesprekken zorgvuldig af
Ga het onderwerp niet uit de weg als je kind er zelf over begint, geef het ruimte.
Wanneer je het gesprek met je kind(eren) beëindigt is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je hen niet in een gespannen toestand achterlaat.
Probeer hun angst- of stressniveau in te schatten door naar hun lichaamstaal te kijken: ademen ze rustig of eerder gejaagd, zijn vuisten of kaken geklemd of los, zijn schouders opgetrokken of ogen ze ontspannen, gebruiken ze hun ‘gewone’ stemgeluid of klinken ze nog wat opgefokt …
Herinner hen eraan dat je om hen geeft en dat je er bent om te luisteren en hen te steunen als ze zich zorgen maken.
Zorg na jullie gesprek zoveel mogelijk voor positieve afleiding, zoals een spelletje spelen of samen een wandeling maken.
Verbindende momentjes of activiteiten - hoe klein ook - zorgen ervoor dat het zenuwstelsel kalmeert.
Klik hier voor een (rechtstreekse) gratis download met tips voor dagelijkse verbinding met je kind.
6. Blijf afstemmen op je kind
Als het nieuws over het conflict blijft aanhouden moet je contact blijven houden met je kind om te zien hoe het met hen gaat.
Hoe voelen ze zich?
Hebben ze nieuwe vragen of zijn er dingen waarover ze met jou willen praten?
Als je kind bezorgd of angstig lijkt over wat er gebeurt, let dan op veranderingen in hoe het zich gedraagt of voelt, zoals buikpijn, hoofdpijn, nachtmerries of slaapproblemen.
Kinderen reageren verschillend op ingrijpende gebeurtenissen en sommige tekenen van ongerustheid zijn misschien niet zo duidelijk.
Jongere kinderen kunnen aanhankelijker worden dan gewoonlijk, terwijl tieners intens verdriet of woede kunnen tonen.
Veel van deze reacties duren maar kort en zijn normale reacties op stressvolle gebeurtenissen.
Als deze reacties (te) lang aanhouden heeft je kind misschien professionele hulp nodig.
Je kan hen helpen de stress te verminderen door samen activiteiten te doen zoals buikademhaling:
Haal 5 keer samen diep adem, waarbij je 4 (of 3) seconden inademt en 6 (of 5) seconden uitademt.
Inademen doe je door je neus en uitademen door je mond.
Het is vooral belangrijk dat de uitademing langer duurt dan de inademing.Leg uit dat je kind bij het inademen de buik zachtjes opblaast als een ballon en bij het uitademen de lucht weer langzaam uit de ballon laat ontsnappen.
Sta klaar om met je kind te praten als het er zelf over begint.
Als dat vlak voor het slapengaan is, eindig dan met iets positiefs, zoals het voorlezen van een lievelingsverhaal om ze te helpen goed te slapen.
7. Beperk de nieuwsstroom
Houd in de gaten hoe (en hoe vaak) je kinderen worden blootgesteld aan het nieuws, dat vol staat met alarmerende koppen en verontrustende beelden.
Zet het journaal uit wanneer jonge kinderen in de buurt zijn.
Bij oudere kinderen kan je het nieuws gebruiken als een gelegenheid om te bespreken hoeveel tijd ze besteden aan het consumeren van nieuws en welke nieuwsbronnen ze vertrouwen.
Denk ook na over hoe je over het conflict praat met andere volwassenen als je kinderen zich op gehoorafstand bevinden.
Als je nieuwsberichten wil gebruiken om het bv. over de oorlog in Oekraïne te hebben, kijk dan samen met je kind(eren) naar Karrewiet of naar het NOS jeugdjournaal.
8. Zorg goed voor jezelf
Je kunt je kinderen beter helpen als je zelf in staat bent om er op gepaste wijze mee om te gaan.
Kinderen merken je eigen reactie op het nieuws, dus het helpt hen om te weten dat jij kalm bent en alles onder controle hebt.
Als je je zelf angstig of overstuur voelt, neem dan tijd voor jezelf en zoek contact met andere familieleden, vrienden en vertrouwde mensen. Wees je bewust van de manier waarop je nieuws consumeert.
Beperk de momenten waarop je nieuwsberichten checkt in plaats van voortdurend online te zijn.
Maak zoveel mogelijk tijd vrij om dingen te doen die je helpen ontspannen en recupereren.
>> Download hier mijn gratis cheat sheet: 50 dingen die je wel in de hand hebt.
📷 foto thumbnail: Benjamin Manley, via Unsplash
📄 tekst: unicef.org
💌 Mijn nieuwsbrief ontvangen? Klik hier.
🤗 Zeer welgekomen in mijn besloten FB-groep Ouderschouders.
👍🏻 Geef mijn FB-pagina De volgende 1000 dagen een duimpje!